Het vrijwilligerswerk van nu, lijkt niet meer op het vrijwilligerswerk van toen. De wereld veranderd en zo ook de manieren waarop mensen vrijwilligerswerk doen. Het traditionele vrijwilligerswerk waarbij vrijwilligers zich voor lange tijd verbinden aan een organisatie wordt aangevuld met eenmalig en kortstondig vrijwilligerswerk. Eendaagse evenementen zoals NLdoet zijn niet meer weg te denken. Deze eendaagse vrijwilligersevenementen komen overal ter wereld voor. In Amerika is er 9/11 Day, Make a Difference Day en Martin Luther King Jr. Day; in Zuid-Afrika heb je Mandela Day en in Nederland hebben we elk jaar in maart NLdoet -- georganiseerd door het Oranje Fonds. Dit zijn allemaal voorbeelden van nationale eendaagse vrijwilligersevenementen waarbij vrijwilligers zich één dag inzetten voor een maatschappelijke organisatie of hun gemeenschap. De eenmalige vrijwilliger kookt voor ouderen, klust aan gebouwen, tuinen en speeltuinen of ondersteunt een leuke middag voor mensen met een beperking.

Deze nationale evenementen sporen mensen aan om vrijwilligerswerk te doen. Hierdoor ontstaat er een enorme hoeveelheid vrijwilligers die allemaal een steentje bijdragen. Naast het genereren van vele vrijwilligers voor die éne dag, brengen deze evenementen vrijwilligerswerk extra onder de aandacht en stimuleren ze het doen van (meer) vrijwilligerswerk. Het behouden van nieuwe gezichten voor meer vrijwillige inzet hangt vaak samen met de tevredenheid van de deelnemers na zo’n dag vrijwilligerswerk.  Deze tevredenheid en het behoud van (nieuwe) vrijwilligers is niet gemakkelijk te bereiken. Dit komt onder andere door de beperkte contactduur tussen de eendaagse vrijwilliger en de maatschappelijke organisatie.  Maar hoe organiseer je eenmalig vrijwilligerswerk om de tevredenheid van eenmalige vrijwilligers te bevorderen?

We gingen op zoek naar een antwoord op deze vraag. We interviewden maatschappelijke organisaties en vrijwilligerscentrales, observeerden eendaagse vrijwilligersprojecten binnen NLdoet, en spraken met NLdoet vrijwilligers.

Maatschappelijke organisaties kunnen de tevredenheid van eendaagse vrijwilligers bevorderen door vrijwilligersprojecten te organiseren die eenmalige vrijwilligers het gevoel geeft dat zij (1) toegevoegde waarde hebben, (2) productief zijn en (3) zich op hun gemak voelen. Maar hoe zorg je daarvoor als maatschappelijke organisatie?

Om eendaagse vrijwilligers het gevoel te geven dat ze waarde toevoegen en een zinvolle ervaring hebben zul je een vrijwilligersproject moeten organiseren dat zinvol is en een reële impact heeft op cliënten, de maatschappelijke organisatie of de gemeenschap. Het vrijwilligersproject moet een geschikte en logische keuze zijn voor een eenmalige en speciale activiteit. Dit kan een project zijn dat belangrijk en noodzakelijk is, bijvoorbeeld een activiteit die niet kan worden gedaan door het reguliere personeel of de vaste vrijwilligers. Een voorbeeld is het repareren van een hek op een kinderboerderij. Vooral wanneer duidelijk is dat de vaste vrijwilligers al overbelast zijn met het openhouden van de kinderboerderij. Een ander voorbeeld is het schilderen van een muur in een zorg- of wooninstelling. Vooral wanneer het budget ontbreekt om de muur professioneel te laten schilderen. Interactie met cliënten, het geven van feedback aan vrijwilligers, en de vrijwillige inzet erkennen zorgt ook voor dat gevoel van toegevoegde waarde. Vertel de vrijwilligers hoe de organisatie profiteert van het werk dat volbracht wordt op die dag. Geef de eenmalige vrijwilliger een schouderklopje, bedankje of andere kleine attentie.

Om een gevoel van productiviteit te creëren binnen eendaagse vrijwilligersprojecten, raden we aan dat de gekozen vrijwilligersactiviteit een duidelijk begin en eind heeft met een zichtbaar resultaat. Het belangrijkste is dat het project aan het eind van een lange dag wordt afgerond. Wanneer het project niet kan worden voltooid of het resultaat van de vrijwilligersinspanningen is de volgende dag onmerkbaar, kan dit leiden tot ontevredenheid. Daarnaast moet benodigde apparatuur en gereedschap aanwezig zijn. Wanneer eventuele benodigdheden ontbreken kan dit vrijwilligers frustreren, omdat dit hen weerhoudt van een productieve dag. De eendaagse vrijwilligers willen onmiddellijk van start kunnen gaan en zich enkel concentreren op het uitvoeren van het vrijwilligerswerk. Ook moet de activiteit een beetje heroïsch aanvoelen; vrijwilligers zullen 's avonds of de volgende dag blij worden van de spierpijn na het voltooien van een project dat alleen door hard werken kon worden voltooid.

Hoe zorg je ervoor dat vrijwilligers zich op hun gemak voelen gedurende de dag? Deze eenmalige vrijwilligers zijn meestal nieuw bij de maatschappelijke organisatie. Biedt daarom voldoende ondersteuning gedurende dag. Zorg voor voldoende vast personeel of vrijwilligers die kunnen helpen en vragen kunnen beantwoorden. Beperk ook de verantwoordelijkheid van eendaagse vrijwilligers over het project of over cliënten.

Wanneer zowel de vrijwilligers als de maatschappelijke organisatie tevreden terugkijken op de activiteit, dan is de klus daadwerkelijk geslaagd!

Geïnteresseerd in meer suggesties om eenmalig vrijwilligerswerk succesvol te organiseren? Bekijk ons volledige onderzoek: Maas, S.A., Meijs, L.C.P.M. & Brudney, J.L. (2020). 'Designing "National Day of Service" Projects to Promote Volunteer Job Satisfaction'. Nonprofit & Voluntary Sector Quarterly. DOI: 10.1177/0899764020982664. Open access: https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0899764020982664

Dit artikel is geschreven door Stephanie Maas[1], Lucas Meijs^[2] en Jeffrey Brudney[3] en verscheen eerder op NVSQuarterly: Generating satisfying volunteer experiences: How to design National Days of Service volunteer projects (13 januari 2021). Zie:  https://nvsquarterly.org/2021/01/13/generating-satisfying-volunteer-experiences-how-to-design-national-days-of-service-volunteer-projects/