Een klein beetje vriendelijkheid doet veel

1175 keer bekeken

Het ontwikkelprogramma Samen Ouder Worden heeft op 35 plekken in het land lokale trajecten uitgevoerd die gaan over de waarde en zingeving voor en door ouderen. Deze bibliotheek staat vol met praktijkvoorbeelden, tools, methodieken, podcasts, interviews en meer om hiermee zelf ook aan de slag te gaan.

Al deze voorbeelden zijn gebundeld in het e-book Nooit te oud om te beginnen, dat verscheen op 13 april 2023. Download het e-book hier (pdf)

De bibliotheek is daarna verder aangevuld met latere publicaties. De laatste aanwinsten zijn:
- Vrijwilligersinitiatieven als waardevolle ontmoetingsplekken;
- Lokaal samenwerken;
- Webinar Duurzaam lokaal samenwerken.

In de gemeente Waadhoeke in Noordwest Friesland werkte programmamedewerker Joyce Heida tot voor kort aan Samen Ouder Worden. Zij koos een andere insteek dan in de meeste andere lokale praktijken: ze richtte haar pijlen op de samenleving als geheel.

‘Een klein beetje vriendelijkheid helpt enorm in het gevoel ertoe te doen.’

Als je vriendelijk benaderd wordt op straat als je met je boodschappen door de herfstregen aan het sjouwen bent, dan geeft dat een warm gevoel. Als je een kaartje van een onbekende bezorgd krijgt op je kamer in het zorgcentrum, dan kan dat helpen om zin in de dag te krijgen. Het zijn dit soort ogenschijnlijk kleine dingen met een groots effect die Joyce Heida drijven in haar werk.

Die bevlogenheid is ontstaan door wat Heida in het dagelijks leven op straat zag gebeuren. Of eigenlijk: níet zag gebeuren. ‘Kijk maar om je heen: mensen groeten elkaar nauwelijks meer. Veel mensen hebben haast, er is geen tijd om even een praatje te maken. Maar als iedereen op die manier om de ouderen heen vliegt, dan kunnen ze zomaar vereenzamen. Terwijl een klein praatje bij de kassa al een lach op het gezicht kan toveren.’

Levenswijsheid

Heida’s drive word nog versterkt doordat ze zelf al meer dan tien jaar kampt met chronische pijnklachten, hetgeen een rem zet op haar sociale activiteiten. Want hoe drukker ze het heeft, hoe erger de klachten. Hoewel nog jong in jaren, deed ze daardoor al heel wat levenswijsheid op, die ze inmiddels ook inzet als coach voor anderen met chronische pijn.

‘Zelf was ik voorheen ook zo iemand van snel-snel-snel’, vertelt ze. ‘We leren allemaal van jongs af aan dat we moeten presteren, het lijkt wel alsof dat het allerbelangrijkste is. Ik was eigenlijk nauwelijks met oudere mensen bezig. Maar door mijn pijnklachten ben ik veel meer gaan inzien wat echt belangrijk is, zoals omzien naar elkaar, elkaar aandacht geven. Dat helpt enorm in het gevoel ertoe te doen, een bijdrage te kunnen leveren. Het besef hoe waardevol dat is voor ouderen wilde ik met zo veel mogelijk mensen delen.’

Geen woorden maar daden

Dat ging niet altijd even makkelijk: ‘Woorden als verbinding, contact en aandacht, die komen nogal snel zweverig over bij mensen die er geen affiniteit mee hebben.’ En die mensen zonder affiniteit ontmoet ze overal, zeker niet alleen buiten de zorgsector, ook daarbinnen. ‘Dat vond ik wel lastig. En het zette me aan het denken: als ik anderen met dit soort woorden niet raak, dan moet ik ze op een andere manier zien te bereiken en in beweging zien te krijgen.’

Mede op basis van die gedachtegang ontstond een campagne om mensen aan de slag te laten gaan met iets dat ze zelf leuk vinden om te doen en waar ze tegelijkertijd anderen een plezier mee doen. Vanuit de strategische keuze om zich met haar werk voor Samen Ouder Worden te richten op alle inwoners, koos Heida haar samenwerkingspartners ook nadrukkelijk buiten zorg en welzijn.

Oog voor actuele kansen

Ze bouwde aan een netwerk met scholen, ondernemers en lokale politieke partijen. Daarbij had ze een scherp oog voor actuele kansen. ‘Ik heb een project met Zwaaistenen gekoppeld aan de gemeenteraadsverkiezingen, opdat de partijen het ouderenbeleid hoger op hun agenda zouden gaan zetten.’

Zwaaistenen zijn te herkennen aan stoeptegels met zwaaihanden. Ze liggen op plekken waar de bewoners extra gebaat zijn bij een groet en een glimlach. Heida kocht er aan aantal en organiseerde steeds een sociaal evenement bij de plaatsing: ‘Inmiddels liggen er tien Zwaaistenen en zijn er een stuk of wat Zwaaisteenstickers geplakt, en zo is een route ontstaan. Politici van de VVD, het CDA, de PVDA en de CU hebben daaraan meegewerkt.’

Oplossing komen brengen

Haar oog voor kansen blijkt ook uit de samenwerking die ze aanging met de ondernemers van een horecagelegenheid die zich wilde profileren als pleisterplaats voor wandelroutes. ‘Zij delen nu tasjes uit met de Zwaaistenen-wandelroute en opdrachtjes om onderweg te doen, zoals een praatje maken met een onbekende.’ Voor de officiële start van deze interactieve wandelroute verrichtte de burgemeester de openingshandeling.

Het basisprincipe dat Heida hanteert bij het aangaan van een samenwerking is dat ze op zoek gaat naar wat zij kan komen brengen. ‘Voor welk probleem kan ik bijdragen aan de oplossing? Bij de horecaondernemers was dat de exposure voor hen als fijne plek om wat te eten en drinken rondom een wandeling. Bij de scholen had het een hele andere insteek, namelijk dat ik kan helpen om invulling te geven aan de verplichting om aan burgerschapsvorming te doen.’

Pragmatisch

Om te bedenken wat de bijdrage van Samen Ouder Worden kan zijn voor de partij waarmee ze wil samenwerken gaat ze heel pragmatisch te werk. ‘In het geval van de scholen bijvoorbeeld, ben ik gaan kijken naar de kerndoelen die ze moeten bereiken met de leerlingen. Dat zijn er wel vijftig, dus je moet bij scholen niet aankomen op zo’n manier dat jij nog weer iets extra’s van ze vraagt. Wij kunnen ze heel goed helpen bij burgerschapsvorming, in het aangaan van relaties tussen generaties.’

Dat Heida geen voorgeschiedenis had in het sociaal domein, helpt haar om met een open en neutrale blik dit soort samenwerkingen aan te gaan, denkt ze. Het leidde in elk geval tot mooie projecten zoals het aansluiten bij de Kerstengelen van Stichting Present. In de variant die Heida initieerde vulden mbo- en hbo-studenten rond Kerst een tasje met cadeautjes en een kaartje met hun kerstwens, voor ouderen die wel wat extra aandacht kunnen gebruiken. Heida gaf het extra waarde door er vlogs van te laten maken.

Met dit soort projecten bereikte Heida nog een ander doel dat ze bij aanvang voor haar werk voor Samen Ouder Worden had gesteld: het suffe imago van vrijwilligerswerk moest eraf bij de jonge generaties. In deze vlog op youtube is er inderdaad geen spoortje stoffigheid te vinden. De studenten strálen werkelijk als ze merken hoe groot het effect is van hun kleine gebaar met een verrassingstasje.

Download hier de methodiekbeschrijving van de Zwaaisteenroute (pdf)

Afbeeldingen

Bekijk ook

Partners:     Movisie

Cookie-instellingen