Het verhaal van Rianne: Kwetsbare ouderen

10-07-2020 2 reacties

De afgelopen periode komt het woord kwetsbare oudere steeds naar voren. Vóór de corona-crisis moesten ouderen juist in hun kracht gezet worden, waren zij druk alle aspecten van hun eigen leven zelf te regelen. “Eigen regie” en “zelfredzaamheid” waren de woorden die belangrijk waren. Door de crisis zitten de ouderen, de kwetsbare mensen, in het hoekje van ‘kwetsbare’ ouderen, en staan hierdoor nu ineens naast de maatschappij. Zij moeten thuisblijven, liever niet op een normale tijd boodschappen doen, en niet in contact komen met anderen. Vrijwilligerswerk is tijdelijk stopgezet, en zo staan de ouderen ineens buiten de maatschappij.

Hebben wij de ouderen zelf gevraagd hoe zij hier over denken? Is er geluisterd naar ouderen die heel erg vitaal zijn en die graag hierover een eigen keuze willen maken? Nee, dat hebben we niet. En de wereld wordt nog steeds vreemder, want ook nu er veel versoepeld wordt, zijn er nog steeds maatregelen die gelden voor ouderen en kwetsbare mensen.

De term “kwetsbaar” is niet alleen van toepassing op ouderen, maar ook op andere mensen met een gezondheidsprobleem. Als je onder de bedoelde groep valt, herken jij jezelf hier dan ook in? De 70+’ers behoren ineens tot een risicogroep, en er wordt nu zelfs al gesproken over de 65+’ers. Dit alles heeft volgens mij niets te maken met de vitaliteit van deze mensen, maar dit gaat over het aantal plekken dat beschikbaar is op de Intensive Care-afdelingen. Als je dan 65+ bent, dan mag je eigenlijk zo’n plek niet bezetten, zelfs als je deze nodig mocht hebben. Hoezo, eigen regie?

Je hebt nu nog veel levenslust, en je vindt het leven nog helemaal top, maar je mag een bed op de IC-afdeling niet bezet houden. Én je moet er goed over nadenken, want je komt er vast minder goed vanaf als je er toch voor kiest. Je betaalt een leven lang zorgpremies, maar als je het nodig hebt, dan kom je er zelf niet voor in aanmerking. En hoe gaan we dan om met jonge mensen met een kwetsbare gezondheid? Komen zij ook niet in aanmerking voor een IC-plek? En wie is de arts of verpleegkundige die dat nieuws mag brengen?

Ik had op mijn opleiding een docent die maatschappelijk werkster was geweest in het ziekenhuis, op de afdeling voor de nierdialyse. Daar was ook niet voldoende apparatuur en ook daar werden keuzes gemaakt. Wie er wel en wie er niet gebruik mocht maken van de dialyse. Kwam zij vertellen dat je er niet voor in aanmerking kwam, dan wist je dat je niet meer zo lang te leven had. Ik was toen enorm onder de indruk van deze baan met deze vreselijke taak. En nu is dit wéér realiteit in een land waar we het goed hebben en waar bijna alles mogelijk is.

Kwetsbaar heeft ook iets te maken met van waarde zijn, of ertoe doen.

Door de maatregelen die nu van kracht zijn, ben je ineens niet meer van waarde. Je doet er niet meer toe, je hoeft niet gered te worden, er is geen IC-bed voor jou. Waar blijft nu de eigen regie?

 

Wat we wel merken, binnen het project " Samen Ouder Worden" , is dat de groep 70+, de” kwetsbare” ouderen, door alle maatregelen zowel geestelijk als lichamelijk steeds meer aan vitaliteit inleveren. Mensen zijn angstig, eenzaam, raken in een sociaal isolement. Dit is niet bij iedereen zo natuurlijk, maar een groep die zich voor de corona-tijd prima kon redden, zijn de afgelopen drie maanden geconfronteerd met maatregelen waardoor zij niet meer de dingen konden doen die ze normaal wel deden. Voorbeeld: een zeer vitale vrouw van 80+ fietste nog regelmatig voor de coronatijd, sinds de lockdown heeft zij dus al weken niet gefietst, en nu durft zij dit niet meer. Veel ouderen die in een zorginstelling wonen, zijn door de lockdown in een sociaal isolement geraakt, voor sommigen was beeldbellen (Skype ed.) een optie, maar voor veel mensen werkt dit niet, en nu is de vraag voor partners, kinderen, of vrienden of zij nog wel herkend worden.  Velen zijn door dit isolement depressief geworden en sterk afgevallen. Eenzaamheid en ‘huidhonger’ maken mensen ongelukkig, met alle gevolgen van dien. Er waren veel verhitte discussies tussen zorgmedewerkers en familie van bewoners in zorgorganisaties. En alhoewel het allemaal met de beste bedoelingen zo is aangepakt, ideaal was het niet. Het heeft veel verdriet, boosheid en onzekerheid gegeven.

Mocht er een tweede corona-golf komen, dan hoop ik dat we meer maatwerk kunnen leveren, en dat er geen totale lockdown meer nodig is voor mensen die hierdoor buitenspel gezet worden, daardoor juist achteruitgaan en juist kwetsbaar worden terwijl zij dat voor de coronacrisis niet waren. Hopelijk is er dan meer ruimte voor de eigen keuze en de eigen regie. Je zou er toch burgerlijk ongehoorzaam van worden, als je dit nog een tweede keer moet ondergaan...

Rianne Burgers is lid van het programmateam van Samen Ouder Worden en ontwikkelt onder andere ondersteunende tools en kennis voor coördinatoren vrijwilligerswerk.

2  reacties

2  reacties

Sanne van Viegen Looyé 10-07-20 om 15:14

Mooi geschreven, Rianne Burgers . Heel herkenbaar. Die discrepantie van de visie op ouderen vóór de crisis; sterk en 'in hun kracht' en nu; 'kwetsbaar' en vooral even niet 'meedoen'. 

Mijn oma ergert zich kapot wanneer ze voor de zoveelste keer op straat de vraag krijgt of het wel verstandig is om de deur uit te gaan. "Ja, wat moet ik dán?", is steeds haar antwoord. 

En het punt van 70+ vrijwilligers maak ik me ook zorgen om. 40% van hen doet/deed vrijwilligerswerk. Hoeveel zou dat nu zijn en hoeveel zou het blijven?..

Sanne van Viegen Looyé 10-07-20 om 15:14

Voor de mensen die dit artikel lezen en zich afvragen hoe ze in de praktijk met de doelgroep ouderen kunnen omgaan: zie dit item inclusief reacties voor info en verschillende afwegingen die je kunt maken.

Partners:     Movisie

Cookie-instellingen